Eğitimde Motivasyon

"Eğitimde birçok özel etkenin, öğrenmenin gerçekleşmesi için etkili olduğu bilinmektedir. Bu etkenlerden bazıları; motivasyon, karar verme, tutum, problem çözme becerisi, özgüven, özyeterlik ve ilgi gibi kavramlardır.

Öğrenme sürecine aktif katılımı sağlayan önemli değişkenlerden biri, motivasyondur. Woolfolk (2006), motivasyonu davranışı uyaran, yönelten ve sürdüren içsel durum olarak tanımlamaktadır. Diğer bir ifade ile motivasyon, öğrencinin harekete geçmesi, eylemde bulunması ve bu eylemini istekli bir şekilde sürdürmesidir. Ayrıca motivasyonun her düzeydeki akademik yaşantı sürecinde etkili olduğu ve her tipteki başarılı davranışın önemli bir unsuru olduğu da bilinmektedir. Bireyin harekete geçmesini sağlayan amaç ve tutumların neler olduğu motivasyon kaynakları olarak tanımlanabilir.

Motivasyon kaynakları genel anlamda; "içsel motivasyon" ve "dışsal motivasyon" olarak tanımlanmaktadır. İçsel motivasyon, öğrenmeye ve anlamlandırmaya yönelik isteklilik durumu, dışsal motivasyon ise dışarıdan gelen ödüller için uyarılma durumu olarak ifade edilmektedir. Yapılan araştırmalarda içsel motive olan bireylerin bazı farklılıkları olduğu tespit edilmiştir. İçsel motive olan bireylerin problem çözme ve yaratıcı düşünme becerileri gibi düşünme becerilerini daha aktif kullandıkları ve akademik olarak daha iyi performans gösterdikleri belirlenmiştir. Ryan ve Deci (2000): bu kişilerin "yaşamsal aktivitelerden daha fazla tatmin oldukları ve psikolojik yapılarının da daha iyi olduğu belirlendiği" ifade etmiştir. İçsel motivasyonu yüksek bireyler hem sosyal yaşamlarında hem de akademik başarılarında dışsal motivasyona sahip bireylere göre daha iyi performans gösterdiği bilinmektedir.

Motive olmak, bir hedefe doğru enerjik bir şekilde ilerlemektir. Woolfolk (2010/2015: 763), 'Davranışlarımızı harekete geçiren ve yönlendiren şey nedir' sorusuna, yanıt olarak; dürtüler, temel istekler, ihtiyaçlar, korkular, hedefler, sosyal baskı, kendine güven, ilgiler, merak, inançlar, değerler, beklentiler vb. cevaplarının verilebileceğini belirtmiştir. Bununla birlikte motivasyon konusunda çalışan psikologlar şu beş temel soru üzerine yoğunlaşmıştır:

 · İnsanlar davranışları ile ilgili nasıl seçimler yaparlar? Örneğin neden bazı öğrenciler ödevlerini yapmayı tercih ederken, diğerleri televizyon izlemeyi tercih ederler?

 · Başlamak ne kadar zaman alır? Neden bazı öğrenciler ödevlerini yapmaya hemen başlarken, diğerleri bunu sürekli erteler?

· Seçilen bir aktivitede, katılım yoğunluğu seviyesi nedir? Çanta açıldığında, öğrenci yapacakları üzerine yoğunlaşıyor mu, yoksa isteksiz bir şekilde mi davranıyor?

 · Kişinin vazgeçmesine veya azimle devam etmesine neden olan unsurlar nelerdir? Öğrenci, Shakspeare ile ilgili verilen ödevi yapmak için tüm eseri okuyacak mıdır, yoksa birkaç sayfadan sonra kitabı bir kenara mı atacaktır?

· Öğrenci bir aktivite ile ilgilenirken neler düşünmekte ve hissetmektedir? Öğrenci kendisini yetkin hissederek Shakspeare'i okumaktan hoşlanıyor mu, yoksa sadece gelecek sınavı düşünüp endişeleniyor mu?(Pintrich, Marx & Boyle, 1993).

Motivasyon öğrencinin öğretim sürecinde çok önemlidir ve öğrenci öğrenmeye motive olmalıdır. Motive olan ve olmamış öğrencilerin öğrenme durumları farklılıklar sergilemektedir. Fidan (1986), motive olmuş öğrencilerin; davranışın yapılması için gayret sarf etme, zaman harcamaya isteklilik, dikkat etmede süreklilik, odaklaşma, kendini verme, ilgi duyma, sonuca gitmede istekli ve kararlı olmak ve vazgeçmeme davranışlarını sergilediklerini belirtmektedir. 11 Yalın Uçar ve Kızıldağ (2014) motivasyonu "öğrenme sürecine aktif katılımı sağlamanın en önemli değişkeni" olarak tanımlamaktadır. Ayrıca motivasyonu "Öğrencinin, harekete geçmesi, eylemde bulunması ve bu eylemini istekli bir şekilde sürdürmesi gerekmektedir. Bu nedenle öğretmenler, öğrencilerini öğrenmeye istekli duruma getirirken öğrencisinin motivasyon durumunu ve düzeyini bilmesi gerekmektedir." şeklinde açıklamışlardır."

Yukarıda sayın Nilgün AKTAŞ'ın   "Lise Öğrencilerinin Motivasyon Kaynakları Ve Karar Verme Stratejileri" adlı tez çalışmasından motivasyonla ilgili kısa bir bilgi verilmiştir. Bizler de Alanya Anadolu İmam Hatip Lisesi olarak zaman zaman öğrencilerimizle motivasyon çalışmaları yapmaktayız. Öğrencilerimiz hem YKS sürecinde hem de tüm hayatları boyunca yanlarında olduğumuzu hissettirme gayreti içindeyiz.